केसरी प्रसिद्धीपत्रक

केसरी पत्र प्रसिद्ध होण्यापूर्वी त्यासंबंधी प्रसिद्ध करण्यात आलेले पत्रक...

केसरी
स्थितिं नो रे दध्या: क्षणमपि मदांधेक्षण सखे
गजश्रेणीनाथ त्वमिह जटिलायां वनभुवि
असौ कुंभिभ्रांत्या खननरवरविद्रावितमहा:
गुरूग्पावग्राम: स्वपिति गिरिगर्भे हरिपति:
- जगन्नाथराय

वरील केसरी नावाचे वर्मानपत्र निव्वळ महाराष्ट्र भाषेत येत्या १८८१ सालच्या आरंभापासून दर मंगळवारी काढण्याचा विचार खालील मंडळीने केला आहे. या पत्रात एरवीच्या वर्तमानपत्राप्रमाणे बातम्या, राजकीय प्रकरणे, व्यापारासंबंधी माहिती वगैरे नेहमीचे विषय तर येतीलच, पण याखेरीज लोकस्थितीवर निबंध, नवीन ग्रंथावर टीका वगैरे विषयांचाही त्यात समावेश केला जाईल. तसेच विलायतेत ज्या राज्यप्रकरणांची वाटाघाट होते ती इकडील लोकांस समजणे अवश्य असल्यामुळे त्यांचाही सारांश रूपाने यात संग्रह करण्याचा बेत केला आहे. आजपर्यंत वरील तीन विषयांवर म्हणजे देशस्थिती, देशभाषेतील ग्रंथ व विलायतेतील राजकाण या विषयांच्या संबंधाने जसे यथास्थित उद््घाटन व्हावयास पाहिजे होते, तसे कोणत्याही वर्तामापत्रात झाले नाही असे म्हणणय्ास हरत नाही. तर ही मोठी उणीव नाहिशी करून टाकण्याचे आम्ही मनात आणले आहे.
वरील वर्तमानपत्रात प्रत्येक विषयाचे विवेचन जे करावयाचे, ते केवळ निप:क्षपात बुद्धीने व आम्हास जे खरे वाटेल त्याल अनुसरून करावयाचे असा आमचा कृतसंकल्प आहे. अलीकडे बादशाही अमलाच्या सुरवातीपासू तोंडपुजेपणाचा प्रकार बराच वाढत चालला आहे यात संशय नाही. हा प्रकार अत्यंत अश्र्लाघ्य असून देशाच्या हितास अपायकारक होय, हे कोणीही प्रांजल मनुष्य कबूल करील. तर सदरील पत्रातील लेख त्यास ठएविलेल्या नावाप्रमाणे येतील असे समजावे.
या पत्राचा साचा सुबोध पत्रिकेसारखा धरण्यात येईल. किंमतही त्याच मानाने अगदी थोडी ठेविली आहे. ती सालीना आगाऊ एक रुपया दहा आणे इतकी आहे. मागाहून दर मुदलीचा ठेवला नाही. सरते शेवटी आमच्या आर्यबंधूंस एवढीच विज्ञापना करण्यात येते की, त्यांनी या लोकहिताच्या नवीन कृत्यास आपला उदार आश्रय द्यावा. तो जसजसा मिळेल तसतशी आम्हास उमेद येऊन, हे पत्करलेले काम यशाशक्ती तडीस नेण्यास आम्हांकडून बिलकूल कसूर होणार नाही.
- विष्णू कृष्ण चिपळूणकर बी. ए.
- बाळ गंगाधर टिळक बी. ए., एलएल. बी.
- वामन शिवराम आपटे एम. ए.
- गणेश कृष्ण गर्दे एल्. एम्. अँड एस्.
- गोपाळ गणेश आगरकर बी. ए.
- महादेव बल्लाळ नामजोशी

(मराठी वृत्तपत्रांचा इतिहास, रा. के. लेले, कॉन्टिनेन्टल प्रकाशन, प्रथमावृत्ती १९८४, पान २७९-२८०)